Ας Μιλήσουμε Ως Πατριώτες για το Ρεύμα

«Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ότι είναι αληθινό» – φέρεται ότι είπε ο εθνικός μας ποιητής. Υποθέτοντας ότι το είδος του πατριωτισμού που εκφράζει η φράση ισχύει και για την αγορά ηλεκτρισμού, το allazorevma.gr, για να αποφύγει την παραφιλολογία (στην απαξία της οποίας συμφωνούμε απόλυτα με τον Πρωθυπουργό της χώρας*) έριξε μια ματιά στα δεδομένα της αγοράς για τον φετινό Νοέμβριο. Αυτά παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί. Προέρχονται από την ιστοσελίδα του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και δείχνουν τα στοιχεία για την Τιμή Εκκαθάρισης της χονδρικής αγοράς, την συμμετοχή των ΑΠΕ στην παραγωγή και το ποσοστό των καθαρών εξαγωγών (εξαγωγές – εισαγωγές ) για το διάστημα από 1 έως 27 Νοεμβρίου 2024. Τι φαίνεται με την πρώτη ματιά;

Σε όλη την διάρκεια του Νοεμβρίου οι καθαρές εξαγωγές είναι περίπου στο 12% της παραγωγής. Αυτό είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο για το ελληνικό σύστημα (ως προς το πρόσημο, το μέγεθος και την διάρκειά του) δεδομένου ότι είναι συνήθως εισαγωγέας ηλεκτρισμού.

Η συνεισφορά των ΑΠΕ ανέρχεται στο 40% της συνολικής ζήτησης στις 27 μέρες. Αυτό το ποσοστό όμως κυμαίνεται από μέρα σε μέρα από το 61% έως το 15%. Ιδιαίτερο πρόβλημα είναι ότι η διάρκεια των χαμηλών ποσοστών συνεισφοράς ήταν εκτεταμένη. Για 12 ημέρες, από τις 11 έως τις 19 Νοεμβρίου και από 25 έως 27/11 ο μέσος όρος της συνεισφοράς των ΑΠΕ ήταν μόλις στο 26%

Στις ημέρες αυτές (11-19/11) της χαμηλής συνεισφοράς των ΑΠΕ, η ΤΕΜ εκτινάχθηκε σε ύψος εμφανώς μεγαλύτερο από το οριακό κόστος των μονάδων φυσικού αερίου στα 182 ευρώ την μεγαβατώρα κατά μέσο όρο**. Πριν τις 9 αυτές ημέρες (1-10/11) ήταν κατά μέσο όρο στα 109 και μετά τις 9 ημέρες (20-23/11) στα 114. Τι πιο πρόσφατες 3 ημέρες (25-27/11) ανέβηκε πάλι στις 146. Συνολικά για την περίοδο ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ του ποσοστού συνεισφοράς των ΑΠΕ και της ΤΕΜ υπολογίζεται σε -0,90. Όταν το ένα ανεβαίνει το άλλο κατεβαίνει και αντίστροφα – με σχεδόν πλήρη ταυτοχρονισμό.

Από τα παραπάνω, το μόνο που διαχέεται στο ευρύ κοινό μέσω των Λειτουργών του Τύπου είναι η μισή αλήθεια της τελευταίας παρατήρησης. Το ότι όταν η συνεισφορά των ΑΠΕ αυξάνεται η χονδρική τιμή πέφτει***. Τις ημέρες της σκοτεινιάς και νηνεμίας που η τιμή εκτοξεύεται κυριαρχεί η σιωπή του τάφου. Αν συνθέσουμε τις δυο αυτές μισές αλήθειες έχουμε την δυνατότητα να προσεγγίσουμε ολόκληρη την αλήθεια. Η εξαιρετικά μεγάλη μεταβλητότητα των ΑΠΕ, συνεπικουρούμενη από την περιστασιακή αύξηση της ζήτησης λόγω των εξαγωγών, είχε ως συνολικό αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση της μέσης τιμής στην χονδρική – της ΤΕΜ. Αυξημένη ζήτηση + μειωμένη προσφορά = αύξηση τιμής. Τίποτα καινούργιο υπό τον ήλιο.

Αυτό είναι πρόβλημα για τους πολιτικούς γιατί η ΤΕΜ (με βάση τον δικό τους σχεδιασμό) καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα περίφημα πράσινα τιμολόγια λιανικής του Δεκεμβρίου στα οποία με δική τους προτροπή βρίσκεται ακόμα η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών. Πανικοβλημένοι περιμένουν που θα κάτσει η μέση ΤΕΜ μέχρι 30/11 για να δουν αν πρέπει να επιδοτήσουν (μέχρι σήμερα είναι στα 137 ευρώ την μεγαβατώρα – αν πέσει κάτω από τα 125 θα αναπνεύσουν πάλι ελεύθερα. Κάτω από τα 125 ευρώ ο μηχανισμός διακύμανσης του πράσινου τιμολογίου του δεσπόζοντα παρόχου μένει ανενεργός).

Γενικό συμπέρασμα από την εμπειρία του Νοεμβρίου είναι ότι  η θεωρία ότι οι ΑΠΕ είναι “απλόχερη δωρεά από τον Θεό” δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Η μεταβλητότητά τους έχει κόστος που αυξάνεται με τον βαθμό της διείσδυσής τους στο σύστημα ηλεκτρισμού. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα – όσο θα απαιτηθεί για να υπάρξουν σε ανταγωνιστικές τιμές υποκατάστατα του φυσικού αερίου (αποθήκευση, διαχείριση ζήτησης****). Αυτό το χρονικό διάστημα προβλέπεται ότι θα είναι πολλά χρόνια, γιατί η αποθήκευση κοστίζει περίπου 4 φορές πάνω από το φυσικό αέριο και η διαχείριση της ζήτησης εξαρτάται από την αλλαγή στις συνήθειες των καταναλωτών – πράγμα για το οποίο, μέχρι στιγμής, η διεθνής εμπειρία είναι απογοητευτική.

Ακολουθώντας την  συμβουλή του Εθνικού μας ποιητή για τον πατριωτισμό, είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε καλύτερα την θυμική μας αντίδραση στις έμμεσες κατηγορίες για μειοδοσία (και παραφιλολογία!) προερχόμενες μάλιστα από υψηλά χείλη. Αν επαναληφθούν, θα αναγκαστούμε να ανταποδώσουμε – πάντα με στοιχεία και επιχειρήματα και χωρίς απόδοση προθέσεων.

*”Όλη αυτή η φιλολογία κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι επικίνδυνη και δεν είναι πατριωτική γιατί δεν είναι πατριωτικό να εισάγουμε φυσικό αέριο και πετρέλαιο όταν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις εγχώριες πηγές ενέργειες τις οποίες ο Θεός μας έδωσε απλόχερα».” Κυριάκος Μητσοτάκης