Τα δυναμικά τιμολόγια είναι το Ιερό Δισκοπότηρο του ηλεκτρισμού εδώ και πολλές δεκαετίες (από τον περασμένο αιώνα). Για τους φιλελεύθερους οικονομολόγους, τους νεωτεριστές τεχνοκράτες, γενικά τα μέλη της πνευματικής – και όχι μόνο της ακαδημαϊκής – ελίτ. Όχι όμως για τους καταναλωτές – ούτε για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Με αποτέλεσμα οι ρυθμιστές και οι πολιτικοί να έχουν αδιαφορήσει για το θέμα. Πρόσφατα συστάθηκε όμως μια πολιτικά ισχυρή συμμαχία μεταξύ της ιδεολογικά υποκινούμενης ιντελιγκέντσιας (περιλαμβανομένων πλέον και των πολιτικών) και συγκεκριμένων συμφερόντων (ιδιοκτητών δικτύων ηλεκτρισμού, κατασκευαστών μετρητών) που επανάφεραν το θέμα στην επικαιρότητα. Με αφορμή την διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα – γεγονός που αυξάνει την μεταβλητότητα των τιμών του ρεύματος. Ένας τρόπος να μειωθεί η μεταβλητότητα αυτή είναι να ενεργοποιηθεί η ζήτηση. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να γίνει αυτό είναι η εφαρμογή δυναμικών τιμολογίων. Η χρέωση δηλαδή των καταναλωτών σε (περίπου ) πραγματικό χρόνο με την χονδρική (οριακή) τιμή.
Τα δυναμικά τιμολόγια έχουν όμως ένα πρόβλημα: Δεν τα προτιμούν οι καταναλωτές. Ακόμα χειρότερα, δεν προτιμούν καν τα ζωνικά τιμολόγια (το νυκτερινό είναι ένα απλό ζωνικό τιμολόγιο). Σε πολλές χώρες της Δύσης έχουν εγκατασταθεί εδώ και χρόνια στην πλειοψηφία των καταναλωτών μετρητές που μπορούν να υποστηρίξουν δυναμικά τιμολόγια. Η διείσδυση δυναμικών τιμολογίων όμως (με ελάχιστες εξαιρέσεις) είναι απογοητευτική.
Η ανησυχητική αυτή κατάσταση είναι ισχυρό κίνητρο για τους ερευνητές. Οι οποίοι προσπαθούν να ανακαλύψουν τρόπους με τους οποίους ο στόχος για ένα αποτελεσματικό δίκτυο ηλεκτρισμού (δεδομένης της αναμενόμενης επιβάρυνσης από τις ΑΠΕ) θα συνδυάζεται με τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Ένα πρόσφατο άρθρο προερχόμενο από το διεθνώς φημισμένο τεχνολογικό ινστιτούτο, το MIT,* υποστηρίζει ότι, με βάση τα ευρήματά της ερευνητικής ομάδας, αρκούν σωστά σχεδιασμένα ζωνικά τιμολόγια (Time of Use), με την προσθήκη τιμολογίων για έκτακτες συνθήκες (CPP – critical peak pricing) για να επιτευχθεί αρκετή αύξηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος (μέσω μετακίνησης της αιχμής του φορτίου) που να κάνει την χρήση δυναμικών τιμολογίων μη αναγκαία. Οι ερευνητές συνοψίζουν τις προτάσεις τους ως εξής: (Μετάφραση από τον γράφοντα)
“Συνιστούμε την επιτάχυνση της υιοθέτησης των τιμών TOU (Time of Use), ειδικά όταν συνοδεύεται από ένα πρόγραμμα CPP (Critical Peak Pricing) που να συνδυάζεται με επιλογές ελέγχου φορτίου, ως ένα πολύτιμο ενδιάμεσο βήμα προς τη βελτίωση των τιμών λιανικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που εξισορροπεί την αύξηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος με την προτίμηση των καταναλωτών (και πολιτικών) για προβλεψιμότητα τιμών και σταθερότητα λογαριασμών”.
Αφορούν οι προτάσεις αυτές την μικρή μας χώρα; Μας αφορούν και μάλιστα πολύ περισσότερο – γιατί είμαστε καθυστερημένοι στην επένδυση για έξυπνους μετρητές. Για τους Αμερικανούς, η επένδυση αυτή είναι χαμένη -“χυμένο γάλα¨ – δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να την πάρουν πίσω. Για την χώρα μας είναι κάτι το οποίο (στο μεγαλύτερο μέρος του) μπορεί να αποφευχθεί. Δεν υπάρχει λόγος να προχωρούμε προς μια κατεύθυνση από την οποία οι πρωτοπόροι έχουν ήδη αρχίσει να επιστρέφουν.
*Electricity retail rate design in a decarbonizing economy: an analysis of time-of-use and critical peak pricing
Tim Schittekattea (1),(2),(4), Dharik Mallapragadaa (4), Paul L. Joskow (2), Richard Schmalensee (2), (3),
(1)MIT Energy Initiative, Massachusetts Institute of Technology,
(2)MIT Sloan School of Management,
(3)Massachusetts Institute of Technology Department of Economics,
(4)Florence School of Regulation, European University Institute
