Το Πράσινο τιμολόγιο υπήρξε αντικείμενο θαυμασμού και απορίας για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά ηλεκτρισμού. Έξη μήνες μετά την θεσμοθέτησή του είναι η ώρα να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα της εφαρμογής του μήπως μας βοηθήσει να καταλάβουμε και τον στόχο των σχεδιαστών του. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η σχετική ανάλυση. Χρησιμοποιείται ως αναφορά το Πράσινο τιμολόγιο του δεσπόζοντα, υπό κρατικό έλεγχο, Παρόχου – της ΔΕΗ, στο οποίο βρίσκονται χωρίς στην πράξη να έχουν ερωτηθεί η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών.
Το αποτέλεσμα της ανάλυσης ήταν αναπάντεχο. Γιατί, αν τα νούμερα διαβαστούν σύμφωνα με το πνεύμα του σχεδιασμού του, η φόρμουλα του τιμολογίου μεταφέρει την πτώση της τιμής στην χονδρική σε μικρότερη πτώση της λιανικής τον επόμενο μήνα. Αντίστροφα, η αύξηση της τιμής της χονδρικής μεταφέρεται ως μεγαλύτερη αύξηση της λιανικής τον επόμενο μήνα. Η φόρμουλα μοχλεύει τις μεταβολές των τιμών χονδρικής και λιανικής με τρόπο που αυξάνει πάντοτε τα περιθώρια των παρόχων! Επειδή αποκλείουμε να ήταν αυτός ο στόχος των σχεδιαστών αποφασίσαμε να το χαρακτηρίσουμε “διεστραμμένο”. Άλλο ήθελαν να κάνουν και άλλο βγήκε!
Αν παρατηρήσει κανείς τις μεταβολές των τιμών στο κάτω μέρος του Πίνακα θα δεί ότι – για παράδειγμα – την πτώση της χονδρικής τον Ιανουάριο του ’24 κατά 9% ακολούθησε πτώση της λιανικής τον Φεβρουάριο κατά 6%. Την πτώση της χονδρικής τον Φεβρουάριο κατά 21% ακολούθησε πτώση της λιανικής τον Μάρτιο κατά 15% . Και ούτω καθεξής μέχρι τον Μάϊο οπότε η χονδρική αναμένεται να αυξηθεί κατά 16%. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε ο τύπος του πράσινου τιμολογίου εξασφαλίζει ότι η αύξηση της λιανικής θα είναι στο 30% (αν δεν αλλάξει η έκπτωση στην βασική τιμή)!
Είναι φανερό ότι το Πράσινο τιμολόγιο είναι ένα λάθος. Σχεδιασμένο (στην καλύτερη περίπτωση), με στόχο να δώσει μια επίπλαστη αίσθηση σταθερότητας στους πολίτες, φαίνεται ότι πέτυχε να τους χρεώσει κάτι παραπάνω. Η πρότασή μας δεν είναι να καταργηθεί ή να τροποποιηθεί αλλά να αναλάβει το κράτος να πείσει τους καταναλωτές να φύγουν από αυτό το γρηγορότερο δυνατό δεδομένου άλλωστε ότι ήδη προσφέρονται ανταγωνιστικά σταθερά τιμολόγια – όπως πρέπει να είναι η ομαλή (default) κατάσταση της αγοράς. Ίσως έτσι επιτευχθεί και ο ξεχασμένος μνημονιακός στόχος της μείωσης του μεριδίου αγοράς του δεσπόζοντα Παρόχου. Του οποίου το Πράσινο Τιμολόγιο θα διατηρείται με ρυθμιστική παρέμβαση σε τέτοιο επίπεδο ώστε να καθιστά την αγορά διεκδικίσιμη (contestable) για τους ανταγωνιστές της – παρόντες και νεοεισερχόμενους.
