Τα δίνει ένα “Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης” θα πεί ένας καταναλωτής που μόλις πήρε τον λογαριασμό του – και σωστά. Αλλά αυτό το Ταμείο που βρήκε τα λεφτά για να τα μοιράσει; Και για πόσο καιρό ακόμα θα έχει να μοιράζει; Μήπως είναι λεφτά από τον κρατικό προϋπολογισμό; Και που τα βρήκε το κράτος; Θα βάλει καινούργιους φόρους ή θα δανειστεί πάλι και έχει ό Θεός;
Νομίζουμε ότι πρέπει να δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά που (ίσως) βασανίζουν τους Έλληνες πολίτες. Απλές, κατανοητές απαντήσεις. Ακολουθεί η δική μας προσπάθεια.
Να ξεκαθαρίσουμε πρώτα ότι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, τα λεφτά δεν προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Προέρχονται από του ίδιους τους λογαριασμούς μας του ρεύματος. Εδώ και δεκαετίες και μέχρι την πρόσφατη κρίση, χωρίς να το παίρνουμε και πολύ είδηση γιατί κανείς δεν φρόντισε να μας το εξηγήσει, πληρώνουμε μέσα από τους λογαριασμούς μας το κόστος της αγοράς από τους παραγωγούς ρεύματος δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (αυτούς που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα: λιγνίτη και φυσικό αέριο).
Τα χρήματα που μαζεύονται μέσω των λογαριασμών μας από την πληρωμή για δικαιώματα, πηγαίνουν σε ένα λογαριασμό στον οποίο συναντούν το άλλο ποσό που επίσης πληρώνουμε μέσα από τους λογαριασμούς μας για την υποστήριξη των ΑΠΕ, το περίφημο ΕΤΜΕΑΡ. Το σύνολο των εσόδων αυτού του λογαριασμού είναι περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ (Δικαιώματα + ΕΤΜΕΑΡ) τον χρόνο. Αυτό ισοδυναμεί με ένα ποσοστό γύρω στο 25% της συνολικής δαπάνης μας για ρεύμα. Το κόστος των δικαιωμάτων είναι ένας φόρος κατανάλωσης στη αξία – και όχι στον όγκο της κατανάλωσης. Αυτό σημαίνει ότι όταν αυξάνεται η τιμή του αγαθού (των δικαιωμάτων) τα έσοδα από τον φόρο αυξάνονται – ανεξάρτητα από την κατανάλωση του αγαθού. Και όταν η τιμή εκτινάσσεται σαν πύραυλος, εκτινάσσονται σαν πύραυλος και τα έσοδα από τον φόρο. Η τιμή των δικαιωμάτων πράγματι εκτοξεύθηκε με την κρίση. Παλιότερα (πριν 4 χρόνια) ήταν ασήμαντη – γύρω στα 10 ευρώ τον τόνο. Αργότερα ανέβηκε στα 20 και τους τελευταίους μήνες πετούσε προς τα 100 ευρώ τον τόνο. Αυτή την “υπεραπόδοση” του φόρου μας επιστρέφει το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Ποια είναι λοιπόν η προοπτική; Για πόσο ακόμα το Ταμείο θα έχει “απόθεμα” να πληρώνει την επιδότηση του ρεύματος; Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι όσο περισσότερο παράγουμε ρεύμα με λιγνίτη και φυσικό αέριο (κυρίως λιγνίτη που εκπέμπει διπλάσιο CO2 από το φυσικό αέριο για την ίδια παραγωγή) τόσο περισσότερα έσοδα θα έχει το ταμείο. Αλλά η τιμή του φυσικού αερίου είναι το πρωτογενές πρόβλημα. Αυτή προσπαθούμε να αντισταθμίσουμε (να “χετζάρουμε” που λέμε και στα ελληνικά). Τι μας μένει λοιπόν; Παραδόξως ο λιγνίτης! Όσο περισσότερο λιγνίτη καίμε, τόσο μεγαλύτερα τα έσοδα για το Ταμείο. Είναι η μόνη παράμετρος που ελέγχουμε. Η τιμή του αερίου και των δικαιωμάτων εκπομπών δεν είναι στο χέρι μας. Η λογική λέει: πίσω στο εθνικό μας καύσιμο – τουλάχιστον μέχρι να περάσει η μπόρα. Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα, πράγματι “ανάγκα και Θεοί πείθονται” (εκεί κάπου στα μέσα Ιανουαρίου και μετά…)
